Wizyjny system kontroli miejsca magazynowania odpadów – co to za rozwiązanie?
Monitoring wizyjny to system składający się z kamer przemysłowych, które rejestrują aktywność w swoim polu widzenia, a następnie przekazują obraz do urządzenia rejestrującego. Operator monitoringu może obserwować obraz w czasie rzeczywistym na monitorze lub za pomocą urządzenia mobilnego (np. laptopa, smartfona). W skład systemu wchodzi również urządzenie do nagrywania (np. zewnętrzny dysk twardy), które umożliwia zapisanie obrazu z kamer i odtworzenie go w dowolnym momencie. Monitoring wizyjny odpadów stosowany jest w ramach prewencji przeciwko zdarzeniom stwarzającym zagrożenie ekologiczne.
Kogo dotyczy obowiązkowy monitoring wizyjny odpadów?
Na składowiskach odpadów dochodzi do wypadków, aktów wandalizmu i innych incydentów, które mogą doprowadzić do wybuchu pożaru lub wycieku toksycznych substancji, co z kolei może spowodować katastrofę ekologiczną. Monitoring pomaga zidentyfikować osoby, które stwarzają takie zagrożenie, a także może działać odstraszająco na potencjalnych sprawców. W związku z tym uznano, że wizyjny system kontroli miejsca magazynowania odpadów powinien być obowiązkowy.
Zgodnie z art. 26 ust. 6a Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 o odpadach obowiązek ten dotyczy:
- posiadaczy odpadów, którzy magazynują je na podstawie stosownego zezwolenia lub pozwolenia*;
- zarządców składowisk odpadów.
*dotyczy: zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów obejmującego zbieranie lub przetwarzanie odpadów, pozwolenia zintegrowanego obejmującego zbieranie lub przetwarzanie odpadów.
Przytoczony wyżej przepis obejmuje wszystkie rodzaje odpadów, za wyjątkiem odpadów niepalnych, określonych w załączniku nr 2a do ustawy o odpadach oraz na podstawie art. 3 ust. 3c, które nie są odpadami niebezpiecznymi.
Obowiązki posiadaczy odpadów i zarządców składowisk odpadów
Posiadacz odpadów lub zarządca składowiska odpadów (np. gmina prowadząca monitoring składowiska odpadów komunalnych) przechowuje nagrania z systemu wizyjnego przez miesiąc od daty dokonania zapisu. Jest też zobowiązany do przekazania nagrania lub jego kopii na żądanie organu uprawnionego do kontroli działalności związanej z gospodarowaniem odpadami, sądu, prokuratury, Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Krajowej Administracji Skarbowej oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Przy wejściu na teren składowiska powinna znajdować się informacja dotycząca stosowania systemu monitorującego.
Nagrania powinny być zabezpieczone przed dostępem osób nieuprawnionych oraz ich utratą (czyli zniszczeniem lub kradzieżą). W przypadku magazynowania odpadów palnych wymienionych w art. 26 ust. 6a należy zapewnić wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska dostęp do zapisu obrazu w czasie rzeczywistym za pomocą systemu teleinformatycznego. Wizyjny system kontroli miejsca magazynowania odpadów realizowany jest za pomocą kamer umożliwiających całodobowy zapis obrazu oraz rozpoznanie osób, które znajdują się w tym miejscu.
Co obejmuje monitoring wizyjny odpadów?
Wymagania dotyczące monitoringu wizyjnego odpadów zostały ujęte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 sierpnia 2019 w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów. Przepisy dokładnie określają wymagany zasięg pola widzenia kamer, co ułatwia zaplanowanie usytuowania i liczby urządzeń.
Zgodnie z § 2 monitoring wizyjny odpadów powinien rejestrować obraz obejmujący:
- wszystkie magazynowane lub składowane odpady lub pas o szerokości co najmniej 15 m liczonej od zewnętrznej do wewnętrznej krawędzi odpadów w przypadku składowisk o powierzchni powyżej 2 ha;
- drogi dojazdowe w miejscu magazynowania lub składowania odpadów, w zakresie do 15 m od zewnętrznej krawędzi stanowiska z odpadami;
- pas zewnętrzny wokół odpadów o szerokości 5 m (lub mniejszej, jeżeli posiadacz odpadów lub zarządca składowiska nie posiada tytułu prawnego do terenu o wskazanej szerokości).
W przypadku odpadów magazynowanych lub składowanych wewnątrz budynków wizyjny system kontroli miejsca magazynowania odpadów obejmuje:
- odpady do ścian wewnętrznych pomieszczenia (bez pasa otaczającego);
- bramę wjazdową i wyjazdową pomieszczenia.
Jeżeli odpady są magazynowane lub składowane w zbiornikach nieprzystosowanych do przebywania ludzi, wówczas monitoring obejmuje:
- obszar w promieniu 5 m liczonych od wlotu lub wylotu ze zbiornika,
- drogi dojazdowe do odległości 15 m od zbiornika.
Jakich kamer należy używać do monitoringu wizyjnego odpadów?
Monitoring składowiska odpadów komunalnych, przemysłowych lub innych wymaganych w ustawie należy realizować za pomocą odpowiednich urządzeń technicznych, określonych w § 3 rozporządzenia Ministra Środowiska. Kamery stosowane w systemie powinny spełniać parametry określone w normie PN-EN 62676-4: 2015-06 Systemy dozoru wizyjnego stosowane w zabezpieczeniach – Część 4: Wytyczne stosowania (lub normie, która ją zastąpi). System monitoringu powinien składać się z kamer stacjonarnych z trybem dziennym i nocnym, które dostosowują się automatycznie do oświetlenia.
Kamery, za pomocą których realizowany jest monitoring wizyjny odpadów, powinny wysyłać obraz do urządzenia rejestrującego. Obraz powinien być dobrej jakości, tak aby umożliwiał zidentyfikowanie osób przebywających na terenie monitorowanym. System powinien umożliwiać przetwarzanie obrazu: odtwarzanie nagrania z możliwością zatrzymania obrazu, wykonanie kopii nagrania, zapisanie nagrania w formie elektronicznej. Ważna jest też możliwość określenia daty, czasu i miejsca wykonania nagrania.
Wizyjny system kontroli miejsca magazynowania odpadów – pozostałe wymagania
Monitoring stosowany na składowisku odpadów powinien być zabezpieczony przed zanikiem napięcia, przy czym awaryjne zasilanie powinno podtrzymać działanie systemu przez co najmniej 2 godziny. Przerwy w monitorowaniu są dopuszczalne tylko ze względu na konserwację systemu i nie powinny zająć więcej niż 48 godzin w roku kalendarzowym. Monitoring wizyjny odpadów palnych musi zapewniać dostęp do obrazu z kamer w czasie rzeczywistym przez system teleinformatyczny. Obraz z kamer należy przechowywać na elektronicznym nośniku danych, a po upływie miesiąca od jego zarejestrowania obraz musi zostać skasowany. Nośnik danych wymaga odpowiedniego przechowywania i zabezpieczenia przed utratą danych, szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi oraz dostępem osób nieuprawnionych.